Mashruucan fikrad dhiibashada ee ka faa’iidaystayaasha iyo Hay’adda DRC mashaariicdeeda
kala duduwani ku kala warqaataan wuxuu si toosa u bilaabmay 1dii bisha
Semtember 2011ka, markaas oo uu shaqadda bilaabey isku xidhaha mashruucu.
Wajiga hore ee mashruucan oo tijaabo ahi wuxuu ka hoos shaqayndoona
meelaha ay ka socdaan mashaariicda DRC gaar ahaan mashruuca loo yaqaano CDRD.
Halkii ugu horaysay ee mashruucan fikrad dhiibashada ee ka faa’iidaystayaasha
lagu tijaabiyey waxay ahayd degmadda Ceel-Afwayn ee gobolka Sanaag,
Soomaaliland. Go’aanka lagu qaatay in mashruucan fikrad dhiibashada lagu
tijaabiyo halkaas waxay tahay in dadka degen deegaanka Ceel-Afwayn ee ka
faa’iidaysta mashruuca CDRD ay yihiin dad si fiican u degan isla markaana inta baddan
adeegsadda aaladda mobilka taas oo awood u siinaysa in ay jawaab celin ku
samayn karaan qaabka fikrad dhiibashada.
Iyadoo marka mashruucu si fiican u dhaqaaqana lagu baahin doono
dhammaanba goboladda kale ee Somaliland, Putland iyo koonfurta Somalia ilaa iyo
December. Marka la gaadho February 2012, wajiga saddexaad ee tijaabadu waxay ka
bilaabmi doontaa Muqdisho halkaas oo lagu tijaabin doono ka faa’iidaystayaasha
qoysas ka mid ah kuwa hela lacag taakulayn ah, oo ka mid ah mashaaricda cusub
ee DRC.
Qorshaha tijaabo ee habkani wuxuu ahaa in la bilaabo bishii October,
laakiin ma suurto galin, maxaa yeelay waxaa cilad farsamo ku timid telefooka
kaas oo lagu isticmaalaayey moobil maxali ah, isaga oo marka uu fariinta ka
helo ka faa’iidaystayaasha si toosa ugu xidhmaaya gudbiyaha Ushahidi platform.
Oo isna ku sii xidhan mareegta mashruucan oo ah: htt://somcdrd.org/geo/dashboard
Fariinta marka la helo waxaa la dhigi doonaa qaybta dadwaynaha ee
dashboard-ka. Si kastooy tahay safarkii aanu ku tagnay Ceel-Afwayn wuxuu ku soo
beegmay iyadoo aanu noo shaqaynaynin telefoon-ku oo uu naga ciladaysnaa waxaanu
isku daynay in aanu isticmaalno moobilka ee caadiga ah.
Safarkani wuxuu naga caawiyey in aanu ka dareen qaadano sida ay ka
faa’iidaystayaashu uga faa’iidaystaan mashaariicda DRC, qaabka ay u maamulaan deeqda
la siiyo iyo in ay soo dhawaynay donaan mashruucan cusub ee fikrad dhiibashada.
Iyo hadduu telefoonka si fiican uga shaqeeyo goobahooda iyo in kale.
Cilladda farsamo ee uu shaqayn waayey telefoonku waxay sababtay in dib
loo dhigo mashruuca in loo gudbiyo Muqdishu taariikhda markay ahayd 13/11/2011ka,
waxay dib ugu dhacday ilaa iyo bisha labaad ee 2012ka.
Waxaanu qaadanay Management Information System Officer, kaas oo bilaabi
doona shaqadda 19th December, 2011ka. Dib u dhacyadan yaryari awgeed
waxaanu goaansannay in aanu xoogga saarno kaliya mashruuca CDRD ka faa’iidaystayaashiisa
ku nool Somaaliland iyo Putland ilaa iyo dhammaadka sanadka 2011ka.
Safarkii tijaabinta fariinta
gaaban ee Ceel-afwayn.
Mashruuca la yidhaahdo CDRD wuxuu ka socdaa in ka badan 17 tuulo oo ay ka mid tahay magaaladda Ceel-Afwayn, iyo agagaarkeeda kuwaas oo hoos yimaada degmada Ceel-Afwayn ee gobolka Sanaag. Ceel-Afwayn gudaheeda waxaanu ka dooranay 4 tuulo, maxaa yeelay waxaa ay ku kala duwan yihiin mashaariicyada CDRD ee ka socda, tuulo kastana waxaay leedahay networka heerar kala xoogan. Waxaanu go’aansanay in ay tuulooyinkaasi yihiin meelaha ku haboon oon mashruuca aan kaga ogaan karno siduu u shaqayn doono iyo ciladaha ka imaan kara.
Mashruuca la yidhaahdo CDRD wuxuu ka socdaa in ka badan 17 tuulo oo ay ka mid tahay magaaladda Ceel-Afwayn, iyo agagaarkeeda kuwaas oo hoos yimaada degmada Ceel-Afwayn ee gobolka Sanaag. Ceel-Afwayn gudaheeda waxaanu ka dooranay 4 tuulo, maxaa yeelay waxaa ay ku kala duwan yihiin mashaariicyada CDRD ee ka socda, tuulo kastana waxaay leedahay networka heerar kala xoogan. Waxaanu go’aansanay in ay tuulooyinkaasi yihiin meelaha ku haboon oon mashruuca aan kaga ogaan karno siduu u shaqayn doono iyo ciladaha ka imaan kara.
Safarkan aanu ku kaga bilaabnay mashruuca degmada
Ceel-Afwayn wuxuu dhacay 4tii bishii October ilaa iyo 11 keedii, 2011ka. Waxaana la booqday meelaha hoos ku qoran:
1. Ceel-Afwayn, oo la aas aasay
sannadkii 1940kii waxaana ku nool dad gaadhaaya ilaa iyo 9600 ruux.
2. Tuulladda Godcaanood, oo la aas
aasay sannadkii 1960kii waxaana ku nool dad gaadhaaya ilaa iyo 2100 qof.
3. Tuulladda Kal-sheekh, oo la aas
aasay sannadkii 1959kii waxaana ku nool dad gaadhaaya ilaa 1800 ruux.
4. Tuullaadda Beerwayso, oo la aas
aasay sannadkii 19978kii waxaana ku nool dad gaadhaaya 1650 qof.
5. Tuulladda Gal iyo Qac, oo la aas
aasay sannadkii 2004 waxaana ku nool dad gaadhaaya ilaa iyo 1500 qof.
Ujeedada Safarka
Ujeedada safarkan wuxuu ahaa in la wargaliyo loona sharaxo ka
faa’iidaystayaasha ahmiyadda uu u leeyahay mashruucan cusub iyo in iskaashi lagala sameeyo sidii ay
fikradooda u soo diri lahaayeen isla markaana ay dhexdooda isku
wargalinlahaayeen in ay isticmaalaan habkan, si loo ogaado awooda ay u
leeyihiin in ay hay’adda xidhiidh la soo sameeyaan iyo haddiiba ay jiraan
caqabado xagga networka ahi kuwaas oo saamayn ku yeelan kara mashruucan inta uu
socdo.
Si loo ogaado habka mashruuca fikrad dhiibashada uu u shaqayn doonto,
waxaa la doortay ka faa’iidaystayaal kala duwan, sida iskuuladda wax laga
qabtay, kuwa suuliyadda loo dhisay, kuwa loo sameeyey gacannadda waraabka beeraha,
kuwa taangiyadda iyo baraagaha biyaha loo sameeyey, iyo dumaradda laga caawiyey
dhaqaale abuurka “gaar ahaan dumarka loo abuuray ganacsiga yaryar”, kuwa loo
qaybiyey qalabka beeraha iyo ka faa’iidaystayaasha kale sida gudida horumarinta
bulshadda iyo gudida horumarinta xaafaddaha.
Ugu horayn waxaaan booqanay ka faa’iidaystayaasha taangiga biyaha ee loo
dhisay magaaladda Ceel-Afwayn, isbarasho ka dib gaar ahaan dumarka waxaan
ogaanay in aanay badankoodu waxna qorin waxna akhrin taas oo aan u suurto galin
karin in ay fariin noo soo diraan ayagoon la caawin.
Nasiib wanaag intii aan booqashadda ku gudda jirnay waxaan la kulanay
dumarka ka faa’iidaystayaasha qaarkood oo ay caruurtoodu casharadii iskuulka ee
laylisyada ka shaqaynayaan, markii aanu waydiinay in ay caruurtu hooyadood ka
caawin karaan fariin dirista, waxay noo balan qaadeen in ay ka caawin doonaan
hooyooyinkood oo ay fariinta soo diridoonaan la xidhiidha saamaynta ay wixii
loo qabtay noloshooda ku yeelatay.
Arrintani waxay fikir fiican naga siisay in aanu howshan la kaashan
karno ciyaal iskuulka, macalimiinta iyo maamulayaasha dugsiyada si ay qayb uga
noqdaan cidda naga caawinaysa socod siinta barnaamijka iyagoo lagala xidhiidhi
doono ka faa’iidaystayaasha kale ee hoos yimaada magaalada Ceel-Afwayn.
Waxaa kale oo aanu la kulanay ardayda iskuulaadka Ceel-Afweyn oon kala hadalnay
fikradan ah inay ardada iyo hooyooyinka iska kaashadaan habka fikrad dhiibashada
iyo inay ayaga naftooda noo soo diraan fikradooda ku saabsan sida dhisitaanka iskuulaadka,
berkadaha iyo suuliyada noloshoodu u saamaysay. Ardaydu waxay inoo sheegeen inay
ka qayb qaadan donaan mashruuca oyna caawin doonaan waalidiintooda. Si doo kale
waxaanu waydiisanay macalimiinta, maamulayaasha iyo ardayduba in ay noo noqdaan
cidda ay la xidhiidhayaan ka faa’iidaystayaashu haddii ay wax qoris ama diris u
baahdaan cid ka caawisa iyo wixii la mida.
Inkastoo ilaa hadda aanu helnay fariimo aan badnayn oo ka timid ka
faa’iidaystayaasha mashruuca CDRD, haddana waxaanu ku rajo waynahay in ka dib markaan
dabagal ku samayno sababta aan ilaa iyo hadda loo soo dirin fariimo badan,
ogaanana hadday caqabado dhaqaale haystaan iyo inkale, in fariimo badan naloo soo
diri doono.
Waxaa kale oo howshan tijaabada ah ku lamaan shabakada dadwaynaha oo
aanu ugu talo galnay in cidda xubnaha nagala ah howsha aanu wadno, sida hay’addaha
gargaarka caalamiga ah, dadwaynaha iyo cidii la mida, in aanu ku wadaagno wixii
casharo iyo khibradda ee aanu ka barano howshan fikrad dhiibashada ka
faa’iidaystayaasha.
Waxaananu leenahay Blog, Facebook, Twitter iyo Website kuwaasoo dhammaan
ku xidhan GPS map oo ku tusaya meelkasta oo ay mashaariicdu ka socdaan, cidii u
baahana ay nagala socon karaan waxqabadku kolba halka uu maraayo.
Facebook:
http://www.facebook.com/SomCDRDTwitter:http://twitter.com/#!/DRCSomalia
Website:http://somcdrd.org/home/
Waxaa la
soo daabacay: Arbaca, 23 kii November 2011
Faadumo Cabdulahi - Communications Officer for
Accountability, Danish Refugee CouncilTranslated by: Cabdirahman Cabdilahi Muse
MIS Officer for Accountability - DRC Somalia
No comments:
Post a Comment